|
 |
 |
 |
Dünya Anıtlar Fonu'nun koruma altına aldığı 100 anıt 2006 listesi
Oradea Kalesi
Oradea, Romanya
Romanya'nın Macaristan sınırı boyunca uzanan Oradea Kalesi uzun zaman dini ve askeri konularda önemli bir merkez olarak kullanılmıştır. Transilvanya'yı Hıristiyanlaştırmakla sorumlu olan Kral Ladislaus (yön. 1040-1095) tarafından savunma duvarlarına sahip bir Romanesk katedralin bölgeye inşa edildiği on birinci yüzyılda kurulmuştur. Sonradan bir manastır ve papaz sarayı eklenmiştir ve katedral, on dördüncü yüzyılın ortalarında Gotik tarzda yenilenmiştir. İtalyan mimarlar, orijinal toprak korumaların yerini alan halihazırdaki beş köşeli savunma duvarlarını tasarlamışlardır. Bölgenin birbiri ardına Macarlar, Türkler, Avusturyalılar ve Romanyalılar tarafından yönetildiği dönemlerde katedral, yüzyıllar süren savaşlara dayanmış fakat 1618 yılında yıkılarak yerine, mimar Giaccomo Resti tarafından tasarlanan Princely Palace inşa edilmiştir. Yeni kraliyet konutunda kilise, depolar ve ahırlar yer almıştır. Sarayın içinde Gotik tarzda oyulmuş taşlar, orijinal katedralin etkisini yansıtır. Yenileme ve güçlendirme çalışmaları on dokuzuncu yüzyılın sonlarına dek sürmüştür. Romanya yönetimi zamanında kale, devlet polisi ve gizli polisin, Ulusal Arşivlerin ve birlik kışlalarının merkezine ev sahipliği yapmıştır. Bugün ise kalenin sahibi Oradea şehridir ve kale, kiliseyle ilgili, idari ve eğitim amaçları için kullanılmaktadır. Oradea Üniversitesi Görsel Sanatlar Bölümü, sarayın bir kanadını kullanmaktadır. Diğer yapılar ya depo binası olarak kullanılmakta ya da boş durmaktadır.
Oradea Kalesi için en büyük tehdit unsurları yetersiz bakım ve ihmaldir. Güçlendirilen kompleks, komünist döneminde şehir planlaması ve imarından hariç tutulmuştur. Doğal yaşlanma ve su sızıntısı kaleye zarar vermiştir ve bazı yapılar çökmüş ya da çökme tehlikesi altındadır. Aşırı bitki büyümesi, zayıf drenaj, bakım eksikliği ve donma-çözülme döngüsü, duvarların bozulmasına neden olmuştur.
Oradea şehri, kompleksin karma şekilde kullanımını sürdürmeyi, bunun için ticaret ve eğlence tesisleri kurmayı amaçlamaktadır. Koruma çabalarına, Romanya'nın Transilvanya bölgesinde inşa edilmiş mirasın korunmasını destekleyen bir kurum olan Transilvanya Vakfı başkanlık etmektedir. Kültür Bakanlığı kaleyi, ulusal rehabilitasyon programına dahil etmiştir ve Macaristan Ulusal Kültürel Miras Bakanlığı'nın desteğiyle bazı restorasyon çalışmaları sürdürülmektedir. Kaleye ayrıca Ortaklık Vakfı, Romanya'daki Çevre Ortaklığı Vakfı ve Belçika'daki Kral Baudouin Vakfı işbirliğiyle, Carpathian Euroregion's Development Fund-Romania tarafından fon ayrılmıştır. Alanın bundan böyle tamamen şehrin ayrılmaz bir parçası haline gelme fırsatına sahiptir ve listede yer almasıyla birlikte WMF, buranın mimari ve kültürel önemiyle ilgili daha yaygın bir kamu bilinci oluşturmayı ümit etmektedir.
|
|
|
|
|
